Οι εκτιμήσεις για τα commodities
Κατά τη διάρκεια του 2014 υπήρξαν ακραίες μεταβολές στις τιμές βασικών προϊόντων. Η απότομη πτώση των τιμών του πετρελαίου, κατά περίπου 30 δολάρια σε μέσες τιμές, επηρεάζει σχεδόν όλους τους τομείς της παγκόσμιας οικονομίας και θα είναι το πρώτο θέμα για τις αγορές των εμπορευμάτων.
Οι επιπτώσεις από τη μείωση στις τιμές του πετρελαίου είναι τόσο περίπλοκες που πρέπει να αναλυθούν οι συνέπειες σε μια σειρά σχέσεων και επιδράσεων όπως στις προηγμένες οικονομίες, στις αναδυόμενες αγορές, στο κόστος παραγωγής ενέργειας, στους εξαγωγείς και στους εισαγωγείς ενέργειας, στις επενδύσεις και τα επενδυτικά προγράμματα των μεγάλων χωρών εξόρυξης (petrodollars) και των μεγάλων εταιρειών εξόρυξης (super majors), αλλά και στην ίδια την τιμή του πετρελαίου.
Η τιμή του πετρελαίου επηρεάζει σχεδόν όλους τους τομείς της παγκόσμιας οικονομίας και θα είναι το πρώτο θέμα για τις αγορές των εμπορευμάτων
Οι ανεπτυγμένες οικονομίες, οι μεγάλοι εισαγωγείς ενέργειας, οι βιομηχανίες εντάσεως ενέργειας, αλλά και οι απλοί καταναλωτές είναι οι μεγάλοι νικητές, ενώ στον αντίποδα οι εξαγωγείς ενέργειας αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Όμως, αρκετοί από τους εισαγωγείς ενέργειας δεν μπορούν να επωφεληθούν το μέγιστο από τις μειωμένες τιμές του πετρελαίου στον βαθμό που οι χαμηλότερες τιμές αντανακλούν την παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση και τη μείωση στη διάθεση για ανάληψη κινδύνου, επηρεάζοντας αρνητικά τη ροή των επενδύσεων.
Παράλληλα, η αντιπληθωριστική επίδραση της πτώσης του πετρελαίου θα μπορούσε να βοηθήσει στη διατήρηση των επιτοκίων στα χαμηλά επίπεδα όπου βρίσκονται, χωρίς όμως να συμβάλει στη βελτίωση των παγκόσμιων οικονομικών συνθηκών. Ειδικά για την Ευρώπη και την Ιαπωνία, που προσπαθούν να δημιουργήσουν πληθωριστικές προσδοκίες, η παραμονή των τιμών του πετρελαίου στα επίπεδα των 70 δολαρίων είναι πιθανό να δημιουργήσει ακόμα πιο ασαφείς συνθήκες, δυσκολεύοντας το μίγμα πολιτικής ή επιταχύνοντας κάποιες δύσκολες επιλογές.
Από τη μία πλευρά, το χαμηλότερο κόστος ενέργειας λογικά θα μειώσει το κόστος παραγωγής και θα λειτουργήσει υποστηρικτικά στη ζήτηση παρά την εξασθένηση στην παγκόσμια ανάπτυξη. Από την άλλη, ωστόσο, η ανάγκη για μείωση των δημοσιονομικών δαπανών σε αρκετές χώρες – εξαγωγείς ενέργειας θα μπορούσε να προκαλέσει άλλου είδους ανισορροπίες.
Τέλος, οι χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια σπειροειδή πτωτική συνθήκη στο κόστος παραγωγής και αυτό με τη σειρά του να ανατροφοδοτεί την πτώση της τιμής του πετρελαίου. Ειδικά στον τομέα της σχιστολιθικής παραγωγής (shale drilling) πετρελαίου στις ΗΠΑ, οι χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου πιέζουν τις εταιρείες να μειώσουν το κόστος. Ωστόσο, με τον νέο μηχανολογικό εξοπλισμό που εισέρχεται στην αγορά και το εργατικό δυναμικό να επεκτείνεται και να βελτιώνεται, οι ελλείψεις εξοπλισμού και εργασίας, καθώς και άλλων εισροών που εμφανίστηκαν τα τελευταία έτη, μειώνονται ταχύτατα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι παραγωγοί στις ΗΠΑ να αντιμετωπίζουν από τη μια πλευρά χαμηλότερες τιμές και έσοδα, όμως η βελτιστοποίηση στις δραστηριότητές τους και η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητά τους δημιουργεί πολύ πιο ευνοϊκές συνθήκες παραγωγής απ’ ό,τι όταν οι τιμές ήταν στα 100 δολάρια.
Αυτές οι συνθήκες έχουν υποχρεώσει τους μεγάλους παραγωγούς να ανακοινώσουν σημαντικές περικοπές στα επενδυτικά τους προγράμματα, προκαλώντας πιο σφικτές συνθήκες προσφοράς πετρελαίου σε πιο μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, αλλά η υπεραπόδοση της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου φαίνεται ότι όχι μόνο μετριάζει αυτές τις περικοπές, αλλά μπορεί τελικά να τις αντισταθμίσει πλήρως.
Σε κάθε περίπτωση, η διεθνής αγορά πετρελαίου έχει γίνει πολύ πιο περίπλοκη, με αποτέλεσμα οι επιδράσεις της να μην μπορούν να υπολογιστούν ακριβώς και να εξελίσσονται τελικά σε έναν από τους βασικούς παράγοντες αστάθειας.
Ο δεύτερος παράγοντας που θα επηρεάσει καθοριστικά τις αγορές των εμπορευμάτων είναι η οικονομία της Κίνας. Η Κίνα παραμένει η πιο σημαντική δύναμη επιρροής στη ζήτηση πολλών βιομηχανικών εμπορευμάτων παρά τη μείωση στους ρυθμούς ανάπτυξής της, η οποία από τα υψηλά διψήφια ποσοστά ανάπτυξης έχει πέσει σε μονοψήφια επίπεδα. Όμως, η σταθερή ανάδυση πολυπληθέστερης μεσαίας τάξης στην Κίνα και η αστικοποίησή της αλλάζει τους όρους του εμπορίου σε μια σειρά προϊόντων όπως τα δημητριακά και τα είδη διατροφής, τα ζώντα εμπορεύματα, τα πολυτελή αγαθά και οι υπηρεσίες. Ωστόσο, η μείωση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας κάνει τη διαχείριση των μεσοπρόθεσμων προκλήσεων πολύ πιο δύσκολη, ενώ οι συνεχιζόμενες διαρθρωτικές αλλαγές στην Κίνα, σε συνδυασμό με την υψηλότερη μεταβλητότητα σε μακροοικονομικό επίπεδο και την επιβράδυνση της στέγασης και των επενδύσεων στο εσωτερικό της χώρας, ίσως είναι μια εστία της συνεχούς πίεσης στις τιμές των εμπορευμάτων γενικότερα.