ML: Ποιος ο ρόλος του Ελληνικού Δικτύου για την ΕΚΕ στην προώθηση της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στην Ελλάδα; Πόσο έχει συµβάλει στην ενίσχυσή της;
Μαρία Αλεξίου: Κύρια αποστολή του Ελληνικού Δικτύου ΕΚΕ είναι η διάδοση, η υιοθέτηση και η εµπέδωση της έννοιας, των αρχών και των βέλτιστων πρακτικών εφαρµογής της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης από τις ελληνικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως µεγέθους και χαρακτήρα. Στο πλαίσιο αυτό, το Δίκτυο υποστηρίζει τις επιχειρήσεις στη διαδικασία αυτoδέσµευσής τους σε ένα συγκεκριµένο πλαίσιο αξιών και αρχών, που αφορούν στη διαφάνεια, την υπευθυνότητα, τη λογοδοσία και την ολιστική προσέγγιση της συµβολής τους στην κοινωνία. Επιπρόσθετα, ενισχύει µε τις δράσεις του την προσπάθεια των µελών του για συνεχή αυτοβελτίωση σε όλους τους τοµείς, µε εργαλεία και δράσεις που προωθούν τις άριστες πρακτικές και τη σύµπραξη µε τα ενδιαφερόµενα µέρη.
Στόχος του Δικτύου είναι να παρακινήσει και να πείσει τις ελληνικές επιχειρήσεις ότι η ΕΚΕ δεν κοστίζει, αλλά αξίζει, γιατί δηµιουργεί µακροπρόθεσµα και αµοιβαία οφέλη για όλους τους συµµετόχους των επιχειρήσεων, τους εργαζόµενους, τους µετόχους, τους πελάτες, τους προµηθευτές και τις τοπικές κοινωνίες, όπως επίσης και για τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Το Δίκτυο δηµιουργήθηκε από µία µικρή οµάδα επιχειρήσεων το 2000 και στα 14 συνολικά χρόνια της λειτουργίας του κατάφερε αφενός να αυξήσει σηµαντικά τον αριθµό των µελών του, αφετέρου να αναδείξει τη σηµασία της κοινωνικής ευθύνης για τη σύγχρονη επιχείρηση. Με τις δράσεις του το Ελληνικό Δίκτυο συνέβαλε κατ’ αρχάς στην ενεργή συµµετοχή των ελληνικών επιχειρήσεων σε διεθνείς και ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για την ΕΚΕ, ενώ προετοίµασε τη θετική και ώριµη ανταπόκριση σε νέες απαιτήσεις, όπως η δηµοσιοποίηση πληροφοριών σχετικά µε την κοινωνική και περιβαλλοντική συµπεριφορά των επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, το Ελληνικό Δίκτυο συνέβαλε στην αναγνώριση του κοινωνικού ρόλου των επιχειρήσεων από την πολιτεία και στη διεύρυνση του διαλόγου για την ανάπτυξη µίας εθνικής στρατηγικής για την ΕΚΕ και στην Ελλάδα. Είναι σηµαντικό να τονίσουµε ότι το 2000, όταν ξεκίνησε το Ελληνικό Δίκτυο τη λειτουργία του, καµία ελληνική επιχείρηση δεν είχε υιοθετήσει τα διεθνή πρότυπα για τη δηµοσιοποίηση πληροφοριών στους µετόχους της σχετικά µε τις κοινωνικές και τις περιβαλλοντικές της επιδόσεις. Σήµερα τα περισσότερα µέλη του Ελληνικού Δικτύου εκδίδουν σχετικούς απολογισµούς και είναι έτοιµα να ανταποκριθούν θετικά στις νέες προδιαγραφές της ευρωπαϊκής νοµοθεσίας στον τοµέα αυτό.
ML: Θα ήταν σωστό να πει κανείς ότι η ΕΚΕ αποτελεί έναν δείκτη ηθικής για τις επιχειρήσεις; Τι περιλαµβάνει και µέχρι πού εκτείνεται η έννοια της;
ΜΑ: Η έννοια της ηθικής αποκτά ιδιαίτερη αξία σε µια ανοικτή, σε παγκόσµιο επίπεδο, επιχειρηµατική δραστηριότητα. Ωστόσο, η εταιρική κοινωνική ευθύνη είναι η προσέγγιση που θα βοηθήσει να υπερνικήσουµε διλήµµατα, τα οποία σε επίπεδο ηθικής επηρεάζονται αναµφισβήτητα από τις τοπικές συνθήκες, την κουλτούρα και τις πρακτικές. Η συµβολή της ΕΚΕ στη διαµόρφωση υπεύθυνης και ηθικής συµπεριφοράς είναι αναµφισβήτητη και εστιάζει ειδικότερα στους τοµείς που έµπρακτα επιβεβαιώνεται η υπεύθυνη συµπεριφορά, όπως τα εργασιακά και τα ανθρώπινα δικαιώµατα, η προστασία του περιβάλλοντος και η καταπολέµηση της διαφθοράς. Όλα αυτά, τέλος, µε την προσδοκία της διαµόρφωσης και της υιοθέτησης ενός µοντέλου βιώσιµης ανάπτυξης.
«Το 2000, όταν ξεκίνησε το Ελληνικό Δίκτυο τη λειτουργία του, καµία ελληνική επιχείρηση δεν είχε υιοθετήσει τα διεθνή πρότυπα για τη δηµοσιοποίηση πληροφοριών στους µετόχους της σχετικά µε τις κοινωνικές και τις περιβαλλοντικές της επιδόσεις»
ML: Η ΕΚΕ σχετίζεται µε το µέγεθος και την κερδοφορία µιας επιχείρησης; Δηλαδή «αποκλείονται» οι µικροµεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν τον κύριο όγκο των ελληνικών επιχειρήσεων;
ΜΑ: Η ΕΚΕ ως τρόπος ή φιλοσοφία άσκησης της επιχειρηµατικής δραστηριότητας αφορά σε κάθε επιχείρηση ανεξαρτήτως µεγέθους, κλάδου και χαρακτήρα, δηµόσιου ή ιδιωτικού. Ωστόσο, κάθε επιχείρηση ανάλογα µε το µέγεθος, τη φύση και τη λειτουργία της έχει διαφορετικό αποτύπωµα στην κοινωνία και στο περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό οι επιχειρήσεις καλούνται να αποκτήσουν κατ’ αρχάς συνείδηση του ρόλου τους στην κοινωνία και στη συνέχεια να καθορίσουν τις δράσεις τους επιδιώκοντας τη συνεχή βελτίωση του αποτυπώµατός τους. Στην Ελλάδα η µεγάλη πλειονότητα των επιχειρήσεων είναι µικρές έως πολύ µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις. Το γεγονός ότι λειτουργούν κυρίως ως προµηθευτές του δηµόσιου τοµέα ή µεγάλων επιχειρήσεων τις καθιστά λιγότερο εξωστρεφείς και άρα λιγότερο έτοιµες ή ώριµες να αναλάβουν ευθύνες πέραν όσων επιβάλλει η νοµοθεσία. Παρ’ όλα αυτά, επειδή κάθε επιχείρηση είναι ένας κρίκος µιας µεγάλης αλυσίδας που παράγει αξία, όλα τα µέλη αυτής της αλυσίδας έχουν σηµαντικό ρόλο και βαρύτητα ώστε η παραγόµενη αξία σε όλο το εύρος της να είναι αποτέλεσµα υπεύθυνης λειτουργίας και να ικανοποιούνται έτσι οι ανάγκες όλων των εµπλεκοµένων, άµεσα ή έµµεσα, σε αυτήν τη διαδικασία.
ML: Τι έχει να κερδίσει µια επιχείρηση εφαρµόζοντας τους κανόνες της ΕΚΕ;
ΜΑ: Τα οφέλη µίας επιχείρησης από την υιοθέτηση των αρχών της ΕΚΕ και από την εφαρµογή αντίστοιχων δράσεων είναι αποτέλεσµα µιας µακροχρόνιας και συνολικής επένδυσης, η αποτελεσµατικότητα της οποίας µπορεί να καταγραφεί µε ποσοτικά, αλλά κυρίως µε ποιοτικά κριτήρια. Αναµφισβήτητα δεν είναι εύκολο να αποτιµηθεί άµεσα µε τα συνήθη µεγέθη µέτρησης, όπως η αύξηση των πωλήσεων κ.λπ. Ωστόσο, είναι εφικτή η εστίαση σε συγκεκριµένους τοµείς ΕΚΕ και η ανάληψη συστηµατικής δράσης σε συνάρτηση µε συγκεκριµένους στόχους, όπως η µακροχρόνια βελτίωση του λειτουργικού κόστους λόγω εφαρµογής καινοτόµων διαδικασιών ή συστηµάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης, η βελτίωση του επιπέδου ικανοποίησης και δέσµευσης των εργαζοµένων και η µείωση της απώλειας ικανού προσωπικού ή η αύξηση του µεριδίου αγοράς µε νέα προϊόντα που τηρούν τους όρους κοινωνικής και περιβαλλοντικής ευθύνης στη διαδικασία παραγωγής και προώθησής τους. Υπάρχουν αρκετά παραδείγµατα τέτοιων αποτελεσµατικών στρατηγικών επιχειρηµατικής ανάπτυξης.
Δεδοµένου ότι η µέτρηση του κοινωνικού κεφαλαίου που δηµιουργούν οι επιχειρήσεις µέσω της στρατηγικής τους για την ΕΚΕ και τη βιώσιµη ανάπτυξη είναι µια διαδικασία ιδιαίτερα περίπλοκη, έχει καταστεί σήµερα αντικείµενο προβληµατισµού και έρευνας τόσο σε επίπεδο διεθνών οργανισµών και δικτύων όσο και της ακαδηµαϊκής κοινότητας. Το Δίκτυο συµµετέχει ενεργά στην προσπάθεια αυτή ως µέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου ΕΚΕ και εθνικός συντονιστής της Πρωτοβουλίας του ΟΗΕ για το Οικουµενικό Σύµφωνο, αναπτύσσοντας κατάλληλα εργαλεία και µεθοδολογικές προσεγγίσεις για τη µέτρηση και την αξιολόγηση της κοινωνικής και οικονοµικής συνεισφοράς των επιχειρήσεων.