«Το λιανεμπόριο στα τέλη του 2020 αναμένεται να εμφανίσει πτώση της τάξης του 14%-15% σε σχέση με το 2019, δηλαδή από τα 44 δις ευρώ θα αγγίξει περίπου τα 38 δις», τονίζει ο Δρ Αντώνης Ζαΐρης, Αναπληρωτής Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικών Πωλήσεων Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ) και Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου. Μιλώντας στο ml Market Leader, εκτός από το προφίλ του κλάδου, ο κ. Ζαΐρης σημειώνει τα κυριότερα προβλήματα στην τρέχουσα συγκυρία και αναμένει «κλείσιμο» στο 20%-30% των επιχειρήσεων διαφόρων κλάδων. Ακόμα, αναφέρει ότι «με την ομαλοποίηση της αγοράς και την επιστροφή στην κανονικότητα ευελπιστούμε στην ανάκαμψη της λιανικής το 2021, με βάση και τις προβλέψεις για σχηματοποίηση της ανάπτυξης τύπου V ή έστω τύπου U που θα ακολουθήσει τη βαριά κρίση του 2020».
Κύριε Ζαΐρη, πώς επηρεάστηκε το λιανεμπόριο κατά τη διάρκεια του lockdown;
Το λιανεμπόριο αποτελεί το κεντρικό νευρικό σύστημα της ελληνικής οικονομίας. Ως εκ τούτου ήταν αναμενόμενο να πληγεί ανεπανόρθωτα από το lockdown. Ο μoνοθεματικός χαρακτήρας της ελληνικής οικονομίας που βασίζεται κυρίως στο εμπόριο και στον τουρισμό καθιστά περαιτέρω βαρύτερες τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης. Οι μέχρι τώρα απώλειες εκτιμώνται γύρω στα 6 δις ευρώ.
Βεβαίως η πτώση της οικονομικής δραστηριότητας και η μείωση της ζήτησης στη λιανική είναι φαινόμενο που παρατηρείται σε πολλές χώρες. Όμως, όταν ολοκληρωθεί ο κύκλος της κρίσης, κάποιες χώρες θα δράσουν πιο γρήγορα από εμάς στις θετικές μεταβολές της ζήτησης λόγω της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων τους που εμείς σε μεγάλο βαθμό εμφανίζουμε υστέρηση.
Διψήφια πτώση στον τζίρο
Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για το 2020;
Το λιανεμπόριο στα τέλη του 2020 αναμένεται να εμφανίσει πτώση της τάξης του 14%-15% σε σχέση με το 2019, δηλαδή από τα 44 δις ευρώ θα αγγίξει περίπου τα 38 δις. Όσον αφορά το χονδρεμπόριο προϋπολογίζεται να αγγίξει τα 55 δις από τα 63 δις ευρώ του 2019. Όλα αυτά εξαρτώνται βέβαια από την εξέλιξη του υγειονομικού προβλήματος, από τον ρυθμό επανεκκίνησης της οικονομίας και την ομαλή επιστροφή στην κανονικότητα. Οι υποθέσεις σήμερα γίνονται σε επίπεδο σεναρίων και με αυτό τον τρόπο σχεδιάζονται και οι αντίστοιχες στρατηγικές.
Συνέβαλε θετικά η αλλαγή στον τρόπο κατανάλωσης (ψηφιακά καταστήματα);
Κατ’ αρχάς στο συνολικό ΑΕΠ των 187 δις ευρώ του 2019, η συμμετοχή της κατανάλωσης κατά 163 δις ήταν εντυπωσιακή με τη διαφορά των 23 δις να καλύπτεται από τις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου. Ένα μεγάλο μέρος αυτής της κατανάλωσης, λόγω κρίσης, στράφηκε στις ηλεκτρονικές αγορές, οι οποίες εμφάνισαν θηριώδη αύξηση της τάξης του 50%-300%. Το νέο μοντέλο ψηφιακής πραγματικότητας στη λιανική είναι η επόμενη μέρα.
Οι μεγάλες πλατφόρμες των εταιρειών λιανικής θα αντικαταστήσουν τους εμπορικούς δρόμους, προσφέροντας στους καταναλωτές μια άλλου τύπου αγοραστική εμπειρία. Όπως σε όλες τις αλλαγές κάποιοι θα ακολουθήσουν τη νέα πραγματικότητα, κάποιοι όχι. Σε κάθε περίπτωση το τοπίο της αγοράς αναδιατάσσεται με μια νέου τύπου ψηφιακή επιχειρηματικότητα.
Οι επιπτώσεις
Εκτιμάτε ότι μέχρι το τέλος της χρονιάς θα δημιουργηθούν περισσότερες επιχειρήσεις-κουφάρια;
Ναι, αναμένω “κλείσιμο” στο 20%-30% των επιχειρήσεων διαφόρων κλάδων, καθώς οι ζημιές στις επιχειρήσεις για το 2020 εγγράφονται και συσσωρεύονται σε πραγματικό χρόνο. Για όσες επιχειρήσεις εμφανίζουν ανθεκτικότητα στην κρίση αναμένεται δυναμική ανάπτυξη για το 2021, σε ένα όμως εντελώς διαφορετικό περιβάλλον αγοράς.
Θεωρείτε ότι μπορεί να προστατευθεί η επιχειρηματικότητα;
Είμαι εναντίον οιασδήποτε τύπου προστασίας στην επιχειρηματικότητα, η οποία για να μπορεί να “κυοφορεί” καινοτόμες ιδέες και να τις μετασχηματίζει σε έξυπνα προϊόντα πρέπει να λειτουργεί σε περιβάλλον ελεύθερης λειτουργίας και παραγωγής τεχνολογικά προηγμένων, εύστροφων και υλοποιήσιμων ιδεών.
Μπορεί αυτή η αλλαγή να επηρεάσει σημαντικά την ελληνική οικονομία ή θα εξισορροπήσει η αγορά με αργότερους ρυθμούς και με τις δικές της δυνάμεις;
Η αλλαγή αυτή θα επηρεάσει σημαντικά το σύνολο της οικονομίας, τις εργασιακές σχέσεις, τον νέο τρόπο τηλεργασίας που μπαίνει πλέον στην καθημερινότητά μας, τις νέες ευέλικτες μορφές απασχόλησης, τις απόψεις περί κινητικότητας των εργαζομένων, και όλα αυτά θα τα εξισορροπήσει στην πορεία η πραγματικότητα της ζωής.
Με δεδομένο ότι το ελληνικό κράτος είναι ήδη υπερχρεωμένο και δεν αποτελεί μία υγιή οντότητα, η κυβέρνηση κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση για την προάσπιση των θέσεων εργασίας και τη διατήρηση των επιχειρηματικών μονάδων;
Ναι, κινείται στη σωστή κατεύθυνση σε μία πρωτόγνωρη κρίση. Το κράτος μπόρεσε και ανταποκρίθηκε, προστατεύοντας το ύψιστο δικαίωμα της υγείας της ανθρώπινης ζωής. Κράτησε αρραγή τον κοινωνικό ιστό και κινήθηκε αστραπιαία μέσω κινήτρων, παροχών και επιδομάτων, προκειμένου να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των θέσεων εργασίας, καθώς πολλές επιχειρήσεις εμφανίζουν αδυναμία να ανταποκριθούν μετά από δύο μήνες κλειστών ταμείων.
Η πορεία του λιανεμπορίου
Το ml Market Leader συμπληρώνει φέτος 15 χρόνια έκδοσης. Ποια κατά την άποψή σας ήταν η πορεία του λιανεμπορίου την τελευταία δεκαπενταετία;
Η πορεία του λιανεμπορίου την τελευταία δεκαπενταετία χαρακτηρίστηκε από μεγάλες διακυμάνσεις, ιστορικής σημασίας. Η δυναμική ανάπτυξη της δεκαετίας του ’90 και μέχρι το ξέσπασμα της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008 βρήκε το λιανεμπόριο σε άνθηση αποφέροντας σημαντικούς πόρους στο ΑΕΠ της χώρας της τάξης των 50 και πλέον δισεκατομμυρίων ευρώ. Την ανάπτυξη αυτή ακολούθησε η σταδιακή καθίζηση μέχρι το 2015, αλλά με αξιοσημείωτη αντίσταση της κατανάλωσης, παρά τη μείωση του αγοραστικού διαθέσιμου εισοδήματος και τη συρρίκνωση της ρευστότητας.
Το δυσάρεστο είναι ότι η κατανάλωση ήταν αποτέλεσμα εισαγόμενων προϊόντων και όχι εγχωρίως παραγόμενων, ώστε να ευεργετηθεί και το εμπορικό ισοζύγιο της οικονομίας μας. Μετά το 2015 η λιανική αγορά ανέκτησε δυνάμεις και τροχοδρομήθηκε σε δυναμική αναπτυξιακή κατεύθυνση με ανακούφιση των απωλειών του παρελθόντος, κατεύθυνση που βίαια ανέκοψε ο ιός. Ωστόσο, με την ομαλοποίηση της αγοράς και την επιστροφή στην κανονικότητα ευελπιστούμε στην ανάκαμψη της λιανικής το 2021, με βάση και τις προβλέψεις για σχηματοποίηση της ανάπτυξης τύπου V ή έστω τύπου U που θα ακολουθήσει τη βαριά κρίση του 2020.
(ml Market Leader-έντυπη έκδοση Νο 76)