Κείμενο: Γιώργος Α. Σαββάκης
Η έναρξη του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE) από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνολικής αξίας 60 δισ. ευρώ μηνιαίως ή συνολικά 1,1 τρισ. ευρώ, το οποίο θα διαρκέσει έως τον Σεπτέμβριο του 2016, αν και αναμενόμενη από τις αρχές του έτους, διέψευσε εκείνους που εκτιμούσαν ότι σε μεγάλο βαθμό έχει ήδη προεξοφληθεί από τις αγορές των εμπορευμάτων και των ισοτιμιών. Η κατάρρευση της ισοτιμίας του ευρώ στο 1,05 με το δολάριο έναντι του 1,21 στις αρχές του έτους προκαλεί μέχρι τώρα παράπλευρες ωφέλειες, αλλά και απώλειες. Επιβάλλεται να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών, φαίνεται ότι βρισκόμαστε μόνο στην αρχή της ανόδου για το αμερικανικό νόμισμα.
Ειδικά στον τομέα των εμπορευμάτων, η στενή τους σύνδεση με την τιμή του δολαρίου αλλάζει προς το αρνητικότερο τις εκτιμήσεις για τις τιμές και τις αποδόσεις τους το 2015. H πλειονότητα των οικονομολόγων έχει επικεντρωθεί στην απότομη πτώση της τιμής του πετρελαίου, ενώ πολύ λιγότερη αναφορά γίνεται στο γεγονός ότι ο συνδυασμός της πτώσης του πετρελαίου και της ανόδου του δολαρίου έναντι των βασικών νομισμάτων, προκαλεί μια πιο ευρεία και δυνητικά πιο επίμονη αναταραχή στις τιμές όλων των βασικών εμπορευμάτων, αλλά και των οικονομιών που έχουν υψηλή εξάρτηση από τις εξαγωγές πρώτων υλών. Οι χώρες που εξάγουν εμπορεύματα θα εισπράττουν λιγότερα έσοδα για αντίστοιχες ποσότητες εξαγωγών, πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν δημοσιονομικά κενά και πρόβλημα αποπληρωμής χρεών, ειδικά όσων έχουν συναφθεί σε δολάρια. Ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ρωσία, η οποία το 2015 θα περάσει σε ύφεση της τάξης του -3%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών της χώρας. Παρότι, λοιπόν, οι τιμές του πετρελαίου κλέβουν την παράσταση αφού έχουν υποστεί τη μεγαλύτερη πτώση, οι τιμές των λοιπών εμπορευμάτων είναι εξίσου έντονα πτωτικές.
Πολλοί παράγοντες έχουν οδηγήσει σε αυτό, συμπεριλαμβανομένης της επιδείνωσης των προοπτικών οικονομικής ανάπτυξης στην Κίνα σε πρώτο επίπεδο, καθώς και στην ταχεία αύξηση της παραγωγής πετρελαίου στη Βόρεια Αμερική. Δευτερευόντως, στην πτώση των τιμών του μαύρου χρυσού συμβάλλει και η αναιμική ανάπτυξη στην Ευρώπη. Ωστόσο, πολύ λίγη σημασία έχει δοθεί στο ρόλο της ενίσχυσης του δολαρίου, ειδικά με την απαρχή του ευρωπαϊκού QE και την αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ κάποια στιγμή φέτος.