Κείμενο: Γιώργος Α. Σαββάκης
Η αναδυόμενη μεσαία τάξη στις αναπτυσσόμενες οικονομίες ήταν η κινητήρια δύναμη για την παράλληλη εκρηκτική άνοδο στις τιμές του κακάο και του καφέ τα προηγούμενα χρόνια. Όμως, παρότι οι αγορές των δύο αυτών εμπορευμάτων έχουν κοινά χαρακτηριστικά και προβλήματα, η εικόνα έχει αλλάξει και ακολουθούν αντίθετη πορεία. Ειδικά, μάλιστα, στην περίπτωση του κακάο οι ειδικοί μιλούν για «κρίση» που θα επηρεάσει όλη την αλυσίδα των σχετικών προϊόντων.
Οι τιμές του κακάο και του καφέ γενικά τείνουν να κινούνται παράλληλα στην παγκόσμια αγορά εμπορευμάτων. Έτσι, δεν ήταν έκπληξη για τους ασχολούμενους με την αγορά ότι το 2014 και οι δύο βασικές «πρώτες ύλες» της βιομηχανίας τροφίμων κατέγραψαν σημαντική άνοδο. Όμως, ένα χρόνο μετά, η τιμή του κακάο έχει επιστρέψει στα επίπεδα του Μαΐου 2014, ενώ η τιμή του καφέ κινείται 30% χαμηλότερα. Τι έχει αλλάξει; Tόσο το κακάο όσο και ο καφές, εκτός από το ότι επηρεάζονται (εύλογα) από τις συνθήκες που επικρατούν στην παγκόσμια οικονομία και τους ρυθμούς ανάπτυξής της, έχουν μια χαρακτηριστική ιδιαιτερότητα: ο κύριος όγκος της παραγωγής τους εντοπίζεται σε λίγες μόνο χώρες. Έτσι, οι ιδιαίτερες συνθήκες προσφοράς παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών τους στις παγκόσμιες αγορές.
Στην περίπτωση του κακάο, ο κύριος όγκος παραγωγής εντοπίζεται στη Δυτική Αφρική και το υπόλοιπο ποσοστό παράγεται στη Νότια Αμερική, την Ασία και την Ωκεανία. Παράλληλα, η παγκόσμια παραγωγή καφέ κυριαρχείται από τη Βραζιλία, με την παραγωγή της να ξεπερνά το 30% του συνόλου, και ακολουθείται από το Βιετνάμ, που ξεπερνά πλέον το άθροισμα της Ινδονησίας και της Κολομβίας. Κατά τη διάρκεια του 2014, η τιμή του κακάο ξεπέρασε με σχετική ευκολία ισχυρές τεχνικές και ψυχολογικές μακροχρόνιες αντιστάσεις στις αγορές εμπορευμάτων, όπως τα 3.000 δολάρια ανά μετρικό τόνο. Στα τέλη του Σεπτεμβρίου 2014, το κακάο σημείωσε τιμή 3.371 δολάρια, υψηλό 3½ ετών, όμως προς το τέλος του Οκτωβρίου η τιμή άρχισε να υποχωρεί. Η τιμή του καφέ αυξήθηκε τον ίδιο μήνα στα 220 σεντς η λίβρα, για να υποχωρήσει στη συνέχεια στα 125 σεντς η λίβρα.